Kenmerkend voor onze huidige samenleving is wat ik met één werkwoord zou willen samenvatten: het gluren. Gluren is ‘in’. Dat kun je al merken op Facebook. Daar zijn veel mensen die een berichtje lezen, maar snel verder gaan met ‘gluren’. Ze ‘guugelen’ (i.p.v. googelen). Daarna duiken ze onder in de wereld waar niemand hen ziet, laat staan persoonlijk kent. Interactie en het even écht communiceren van hart tot hart, is er niet bij. Maar er is een grote kans dat veel mensen wel van alles óver anderen weten, zonder ooit feedback te geven of hun ware gelaat te tonen. Maar niet getreurd, dit is misschien nog de minst dramatische vorm van gluren.

We leven in een bezeten wereld waarin diverse krachten zich kunnen bundelen en zomaar een voedingsbodem kunnen vinden om te exploderen. Althans, dat denken we, gevoed als we worden door angst. Onze huidige wereld wordt geleid door een angst die nimmer in de geschiedenis zo diffuus is, juist omdat het niet duidelijk is waarvoor we precies bang moeten zijn. We kunnen er zo gezegd geen vinger achter krijgen. De angst is onbestemd.

Er kan van alles en nog wat mis gaan. Daarom worden verdachte personen voortdurend in de gaten gehouden en wordt de gewone burger, met name in luchthavens, continue gescand en gescreend. We hebben te maken met een angst die de status van een fobie heeft gekregen. Of nog erger: de angstige mens heeft de subversieve kenmerken van iemand die paranoia is.

Een voorbeeld. Eén persoon kan een heel stadion lam leggen of een compleet treinstation ontwrichten. Daar is weinig voor nodig. Loop met een paar tassen en koffers een stationshal binnen, zet hier en daar één neer en het kwaad is gezaaid, de angst is geschied. Politie, leger, explosievenopruimingsdienst kunnen aan de bak. Het treinstation wordt hermetisch afgesloten en het treinverkeer ligt uren plat. De reiziger is de dupe van deze paniekzaaierij. De vraag is wel: wiens paniekzaaierij? Die van degene die per ongeluk ergens een koffer laat staan of juist van overheid en justitie?

Maar dat is niet het ergste. In het hart van de gewone mens is de boel reeds ontregeld. De angstcultuur doet de hele mens op zijn grondvesten schudden. Want ook het intermenselijk verkeer of vertrouwen wordt lam gelegd. We leven in een bezeten wereld: zowel buiten ons, als binnenin ons. We vertrouwen niet, maar worden gedwongen achterom te kijken. En als het niet is door zogenaamde expliciete dreiging van terrorisme, dan wel door de drastische gevolgen daarvan.

Men schermt in de politiek constant met termen als vrijheid. Meestal gaat het dan over vrijheid van meningsuiting die een groot goed zou zijn die te paard en te zwaard verdedigd zou moeten worden. Maar zo vrij zijn we helemaal niet. We leven in een wereld vol wantrouwen, waardoor ik als ‘normale burger’  ook een potentieel gevaar zou kunnen zijn voor de samenleving. Daarom vinden bijna overal deze gluurpraktijken plaats.

Men zegt wel dat ik vrij geboren ben en dat alle mensen dat zijn, maar de vraag is: hoe vrij ben ik als overal mijn gangen nagetrokken worden? Als op veel plaatsen camerabewaking is? De éénogige monsters kunnen mij op bepaalde momenten ook angst aanjagen. Maar goed, die zijn nog zichtbaar. Men kan tegenwoordig echter genoeg boven mijn hoofd in de lucht hangen, waar ik geen weet van heb. Vliegtuigjes, helikopters, drones, wat ook al. En mijn huis? Het is haarfijn vastgelegd met een camera zonder dat ik daar ooit toestemming voor heb gegeven. En mijn telefoon? Wie weet wordt die wel getapt.

En hier binnen? Achter een scherm? Ben ik hier veilig? Ook hier worden mijn gangen nagegaan en gluren mensen mee om te kijken of ik niet één woord teveel schrijf en of ik zo niet een potentieel gevaar zou kunnen zijn voor de samenleving. Wordt mijn vrijheid zo niet continue geofferd op het altaar van de zogenaamde veiligheid, waar ik me als burger juist hoogst ongemakkelijk of zelfs onvrij bij kan voelen? Wie vaart er eigenlijk wel bij deze gluurcultuur? Een cultuur waar je voortdurend in de gaten wordt gehouden, zonder dat je precies weet waarom en door wie? Wie wil er in zo’n wereld van ‘big brother is watching you where-ever you go’  leven?

(Hazerswoude-Rijndijk, 04-09-2014. Een schets, enkele krabbels, die nog om nadere uitwerking vragen; altijd in voor andermans ideëen, KK)